Bệnh hen suyễn kiêng ăn gì và nên ăn gì để kiểm soát bệnh hiệu quả

Khi mắc bệnh hen suyễn, việc lựa chọn thực phẩm phù hợp là vô cùng quan trọng. Bị bệnh hen suyễn kiêng ăn gì không chỉ là một câu hỏi, mà còn là một chìa khóa để kiểm soát cơn hen và cải thiện chất lượng cuộc sống. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cùng bạn khám phá những thực phẩm cần tránh và những món ăn tốt cho người bị hen suyễn.

Top 10 thực phẩm người bị hen suyễn không nên ăn

Đối với những người mắc bệnh hen suyễn, việc chọn lọc kỹ lưỡng thực phẩm không chỉ là một phần của cuộc sống hàng ngày mà còn là bước quan trọng để kiểm soát tốt tình trạng cơn hen cấp tính xảy ra. 

Dưới đây là 10 thực phẩm có ngon, có thích đến mấy người bị hen suyễn cũng không nên ăn. Hãy cùng điểm qua danh sách này để xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh và phù hợp nhất.

• Thức ăn giàu calo

Nằm ở vị trí đầu tiên trong danh sách các thực phẩm mà người mắc hen suyễn cần tránh là những món ăn có hàm lượng calo cao. Việc tích tụ calo dư thừa không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể mà còn đặc biệt nguy hiểm đối với bệnh nhân hen suyễn. 

Dựa trên các phát hiện khoa học, béo phì – một hậu quả của việc tiêu thụ quá nhiều calo – làm tăng nguy cơ và độ nặng của các cơn hen. Do đó, việc duy trì một cân nặng khỏe mạnh thông qua việc cân đối lượng calo tiêu thụ và tiêu hao là bước quan trọng giúp kiểm soát bệnh tình và duy trì sức khỏe lâu dài

• Tránh xa chất kích thích

Đối với người mắc bệnh hen suyễn, việc loại bỏ rượu và thuốc lá khỏi chế độ sinh hoạt hàng ngày là cực kỳ quan trọng. Thuốc lá và rượu chứa các chất như Nicotin và Monoxit carbon, cùng nhiều tác nhân gây hại khác có thể kích thích phế quản co thắt và tăng tiết dịch nhầy, dẫn đến tình trạng khó thở và kích hoạt cơn hen suyễn.

Việc tránh xa những chất kích thích này không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ tái phát cơn hen mà còn cải thiện đáng kể sức khỏe hô hấp.

• Đồ uống có gas

Khi ăn quá no trong một bữa hay các thực phẩm gây đầy hơi hoặc sử dụng đồ uống có gas có thể gây áp lực không mong muốn lên cơ hoành và ảnh hưởng đến hô hấp, đặc biệt trong trường hợp trào ngược axit. 

Để tránh tình trạng này, người mắc bệnh hen suyễn nên chia nhỏ bữa ăn và tránh các loại thức ăn gây đầy hơi. Một chế độ ăn uống cân đối, không chỉ giảm bớt áp lực lên hệ hô hấp mà còn hỗ trợ quản lý tốt cơn hen, giúp người bệnh có một cuộc sống thoải mái và khỏe mạnh hơn.

• Cảnh giác với chất bảo quản thực phẩm

Trong số các chất bảo quản, Salicylat được biết đến là một loại chất bảo quản tự nhiên giúp bảo vệ thực phẩm khỏi sự xâm nhập của côn trùng, vi khuẩn và nấm mốc. 

Tuy nhiên, một số người mắc bệnh hen suyễn lại phản ứng nhạy cảm với chất này, thường tìm thấy trong cà phê, trà và các loại thảo mộc, gia vị. Những phản ứng này có thể kích hoạt các cơn hen.

Đồng thời, sulfites – thường được dùng để bảo quản thực phẩm và giữ cho chúng tươi ngon – cũng có thể gây ra chứng hen suyễn tạm thời và sinh ra sulfur dioxide, một chất gây kích ứng cho phổi. Chúng thường xuất hiện trong các sản phẩm thực phẩm chế biến sẵn, gia vị, trái cây sấy, rau đóng hộp và rượu vang. 

Do vậy, việc kiểm tra nhãn mác và thành phần của thực phẩm trước khi mua là hết sức quan trọng để đảm bảo an toàn.

• Đề phòng với các thực phẩm gây dị ứng

Khoảng 5% số bệnh nhân hen phế quản gặp phải tình trạng bệnh nặng hơn khi tiếp xúc với thực phẩm gây dị ứng. Đối với người bị hen, việc nhận biết và tránh xa các loại thực phẩm gây dị ứng là cách tốt nhất để ngăn chặn các cơn hen. 

Điều này không chỉ giới hạn ở thực phẩm gây dị ứng mà còn bao gồm cả các sản phẩm phụ được chế biến từ chúng. Ví dụ, nếu dị ứng với bắp, người bệnh cần cảnh giác với các sản phẩm như nước màu, đường mạch nha và các loại gia vị khác. Một chế độ ăn uống thông minh và cẩn trọng sẽ giúp kiểm soát tốt bệnh hen suyễn.

• Giảm lượng thức ăn mặn

Một thành phần khác cần được giới hạn trong chế độ ăn của người bệnh hen suyễn là muối. Nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa lượng muối tiêu thụ và tỷ lệ mắc bệnh hen suyễn; cụ thể, một chế độ ăn nhiều natri có thể làm tăng nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của các cơn hen. 

Vì thế, việc giảm thiểu lượng thực phẩm mặn, cũng như hạn chế sử dụng các thực phẩm có vị chua cay như chanh, giấm, sẽ góp phần kiểm soát bệnh tình tốt hơn.

• Cẩn thận với thực phẩm đông lạnh

Thực phẩm đông lạnh không giữ được giá trị dinh dưỡng tự nhiên mà còn thường chứa sulfites và natri bisulfit – hai chất bảo quản không hề tốt cho những người mắc bệnh hen suyễn. 

Việc tiêu thụ cá đông lạnh, hải sản và các sản phẩm đông lạnh khác có thể làm tăng nguy cơ phát triển các cơn hen. Do đó, việc tránh xa hoặc hạn chế mức tiêu thụ những loại thực phẩm này là một bước quan trọng để giảm bớt các yếu tố có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.

• Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn đóng gói và đóng hộp 

Thực phẩm đóng gói và đồ hộp, mặc dù tiện lợi, nhưng thường chứa chất bảo quản như natri bisulfit có thể kích thích các cơn hen suyễn. 

Mặc dù xu hướng tiêu dùng những sản phẩm này đang tăng lên do sự tiện lợi, nhưng để giảm thiểu rủi ro phát triển bệnh, người bệnh hen suyễn nên hạn chế sử dụng và chuyển hướng sang thực phẩm tươi và tự nhiên hơn.

• Giảm tiêu thụ chất béo không bão hòa (trans fat) và Omega-6

Một lượng lớn chất béo omega-6 và trans fat, thường được tìm thấy trong bơ thực vật, dầu ăn và một số loại thực phẩm chế biến, có thể không chỉ làm trầm trọng thêm tình trạng hen suyễn mà còn gây hại cho sức khỏe tim mạch. 

Việc kiểm soát và giảm lượng chất béo không lành mạnh này từ chế độ ăn hàng ngày sẽ hỗ trợ tốt hơn cho việc quản lý bệnh.

• Tránh thực phẩm ngâm chua

Thực phẩm ngâm chua thường chứa sulfite, một chất bảo quản có thể gây khó thở cho những người mắc bệnh hen suyễn, đặc biệt là những ai nhạy cảm hoặc có dị ứng với chất này.

Dưa chua, cà muối, nước nho, rượu ngâm và một số loại nước giải khát khác chứa sulfite nên được tránh xa để ngăn chặn nguy cơ kích hoạt cơn hen và các triệu chứng liên quan.

⇒ Có thể bạn quan tâm: Hen suyễn ở trẻ sơ sinh: Làm sao để nhận biết và phòng ngừa?

Mắc bệnh hen suyễn nên ăn gì để tốt nhất cho cơ thể?

Bạn không chỉ cần lưu ý tránh những thực phẩm có thể làm trầm trọng tình trạng hen suyễn, mà còn nên tìm hiểu và bổ sung vào chế độ ăn uống các loại thực phẩm bổ dưỡng, hỗ trợ cải thiện sức khỏe và kiểm soát bệnh tình. Điều này sẽ giúp bạn duy trì một cuộc sống khỏe mạnh và cân bằng hơn.

• Thực phẩm giàu vitamin C: Vitamin C, một chất chống oxy hóa mạnh, có nhiều trong dưa vàng, cam, bưởi, kiwi, súp lơ xanh và cà chua. Nó giúp giảm triệu chứng thở khò khè và viêm nhiễm, đồng thời tăng cường sức đề kháng.
• Nguồn vitamin D: Bổ sung vitamin D từ sữa, cá hồi, trứng và nấm có thể giúp giảm số lần nhập viện và cải thiện chức năng phổi, theo nghiên cứu.
• Omega-3 từ các loại cá béo: Các loại cá như cá hồi, cá mòi chứa omega-3 giúp giảm viêm, một trong những yếu tố chính gây ra bệnh hen.
• Các thực phẩm giàu magie: Các loại thực phẩm như rau xanh, quả bơ, các loại đậu, hạt, chuối, cà chua và atiso giàu magie, giúp giảm viêm và giãn cơ trơn, tốt cho người bệnh hen.
• Trái cây: Vitamin E, beta-carotene từ các loại trái cây giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm cơn hen suyễn.
• Vitamin A: Thực phẩm giàu vitamin A như cà rốt, rau lá xanh đậm, dứa và khoai lang giúp cải thiện chức năng phổi.
• Alliums: Hành, tỏi, hẹ tây giàu alliums, giúp cải thiện hệ miễn dịch và giảm viêm.
• Chất chống oxy hoá: Hãy ưu tiên các loại rau củ màu vàng, đỏ, cam chứa nhiều vitamin A, C, E, carotenoid và chiết xuất hạt nho, coenzyme Q10 để bảo vệ phổi và làm lành tổn thương viêm.

Nhớ rằng, việc tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi thay đổi chế độ ăn uống là hết sức quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong việc quản lý bệnh hen suyễn.

Bị hen suyễn nên uống nước gì để giảm triệu chứng?

Việc lựa chọn thức uống phù hợp là một phần quan trọng trong quản lý bệnh hen suyễn. Dưới đây là một số thức uống và mẹo dân gian chữa bệnh hen suyễn mà người bệnh có thể tham khảo thêm vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày của mình:

• Nước húng quế: Húng quế không chỉ là một loại thảo mộc thơm ngon mà còn chứa chất chống oxy hóa, giúp giảm ho, long đờm và hạn chế nhiễm khuẩn đường hô hấp. Nước húng quế sẽ hỗ trợ kiểm soát xung huyết và giúp cải thiện tình trạng dị ứng hô hấp.
• Nước ép cà rốt: Được biết đến với lượng vitamin A dồi dào, nước ép cà rốt cải thiện chức năng phổi và hỗ trợ hoạt động hô hấp tốt hơn cho người bệnh hen suyễn.
• Nước mật ong: Mật ong với đặc tính kháng khuẩn và kháng viêm giúp làm dịu niêm mạc, giảm đờm và thở khò khè. Sử dụng mật ong pha với nước ấm hoặc kết hợp với nước ép trái cây khác như cam, táo có thể tăng cường hiệu quả.
• Gừng: Gừng có các thành phần chống viêm tự nhiên như shogaol và gingerol. Uống nước gừng giúp làm giảm tình trạng co thắt phế quản và làm sạch đường hô hấp, hỗ trợ giảm bớt các triệu chứng hen suyễn. Tuy nhiên, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng gừng một cách hợp lý.
• Nước ép táo và và lá chanh: Quercetin trong táo và các chất oxy hóa trong chanh giúp tăng cường miễn dịch và ngăn ngừa viêm nhiễm. Chúng cung cấp một hỗ trợ mạnh mẽ trong việc ngăn chặn và giảm nhẹ tình trạng hen suyễn.

Một số lưu ý cần biết khi bị hen suyễn

Mắc bệnh hen suyễn đòi hỏi bạn phải thực hiện các biện pháp quản lý bệnh một cách nghiêm túc và khoa học để kiểm soát tình trạng và cải thiện chất lượng sống. Dưới đây là những lời khuyên quan trọng:

• Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt quan trọng trong mùa lạnh, việc giữ ấm không chỉ giúp bạn thoải mái mà còn ngăn ngừa cơn hen do lạnh.
• Theo dõi và sử dụng thuốc đúng cách: Hãy tuân thủ nghiêm ngặt việc sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và không tự ý thay đổi liều lượng.
• Hạn chế tiếp xúc với lông thú cưng: Lông của động vật có thể là tác nhân gây kích ứng, hãy tránh xa hoặc giữ vệ sinh nếu bạn có thú cưng.
• Đeo khẩu trang khi ra ngoài: Bảo vệ hệ hô hấp của bạn khỏi khói bụi và ô nhiễm không khí bằng cách đeo khẩu trang.
• Giữ nhà cửa sạch sẽ: Một môi trường sống sạch sẽ giúp giảm thiểu bụi bẩn và nấm mốc, từ đó hạn chế các yếu tố có thể kích hoạt hen.

Việc áp dụng những lưu ý trên không chỉ giúp bạn kiểm soát tốt bệnh hen suyễn mà còn đóng góp vào việc nâng cao sức khỏe tổng thể. Hãy luôn duy trì liên lạc với bác sĩ để cập nhật tình hình sức khỏe và điều chỉnh phương pháp điều trị khi cần thiết.

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại liên hệ theo số hotline 1800 9229 (miễn cước phí) để được các Dược sĩ chuyên môn hỗ trợ tư vấn chi tiết hơn. 

Tài liệu tham khảo

Tác giả Grant Tinsley, Ph.D (2023). Diet recommendations for people with asthma, medicalnewstoday. Truy cập ngày 25/12/2023.