Ốm nghén thai kỳ: Nguyên nhân và cách giảm ốm nghén cho mẹ bầu

Có đến 80% mẹ bầu bị ốm nghén thai kỳ. Điều này đã khiến cho các mẹ bầu mệt mỏi, khó khăn trong ăn uống. Hãy cùng tìm hiểu về nguyên nhân và các biện pháp giảm các triệu chứng khó chịu do nghén thông qua bài viết dưới đây.

Ốm nghén là gì?

Ốm nghén hay thai nghén hay nghén bầu là một trong những tình trạng thường gặp trong 3 tháng đầu thai kỳ ở phụ nữ có thai. Nghén bầu thường đi kèm với những biểu hiện khó chịu, buồn nôn, nôn, đầy hơi, mất ngủ… và có thể xuất hiện vào bất cứ thời điểm nào trong ngày.

Thời điểm xuất hiện những triệu chứng buồn nôn hay nôn ở mỗi thai phụ là khác nhau.

Thống kê cho thấy, có khoảng 70% trường hợp thai nghén xuất hiện triệu chứng buồn nôn ở tuần thứ 4 đến tuần 12 của thai kỳ, khoảng 10% trường hợp xuất hiện những triệu chứng đến tuần 16, thậm chí có những thai phụ kéo dài đến suốt thai kỳ.

Đối với những thai phụ có cơ địa nhạy cảm, buồn nôn và nôn có thể xảy ra nghiêm trọng và khó kiểm soát hơn.

Dựa vào mức độ của triệu chứng mà các bà bầu gặp phải, thai nghén sẽ được chia thành hai loại:

– Nghén thông thường: Có khoảng 80% trường hợp bị nghén ở dạng này, thai phụ sẽ luôn cảm thấy mệt mỏi do nôn ói. Tuy nhiên, tình trạng này chỉ diễn ra với mức độ vừa phải, thức ăn không bị tống ra khỏi dạ dày. Do đó, mẹ bầu sẽ không bị sụt cân hay cân nặng ít thay đổi. Sau tuần thứ 12, triệu chứng của ốm nghén sẽ giảm dần.

– Nghén nặng: Có khoảng 1 đến 1,5% bà bầu bị nghén nặng. Mẹ bầu sẽ thường xuyên nôn ói với mức nặng khiến cho thức ăn bị tống ra bên ngoài hết. Tình trạng nôn liên tục, ăn gì cũng nôn cùng với tình trạng chán ăn khiến cho mẹ bầu bị sụt cân. Điều này sẽ dẫn đến mất nước, suy nhược, mệt mỏi.

Khi tình trạng mất nước diễn ra lâu ngày, mẹ bầu có thể bị rối loạn điện giải, gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của 2 mẹ con.

Đối tượng dễ bị nghén khi mang bầu

Nghén khi mang thai xảy ra ở hầu hết các mẹ bầu với các mức độ khác nhau. Tuy nhiên, nghén bầu không phải ai cũng gặp phải. Dưới đây là nhóm những bà bầu có nguy cơ bị ốm nghén cao hơn:

– Bà bầu mang thai con so.

– Bà bầu có chỉ số BMI cao.

– Mẹ bầu đã từng bị nghén ở những lần mang thai trước.

– Mẹ bầu mang thai đôi hoặc đa thai.

– Thai phụ bị mắc bệnh nguyên bào nuôi.

Nguyên nhân gây tình trạng ốm nghén cho bà bầu

Cho đến nay, nguyên nhân gây ra tình trạng ốm nghén vẫn chưa được làm rõ. Có 1 số nghiên cứu cho rằng, sự thay đổi nội tiết tố, cụ thể là HCG và Progesterone chính là nguyên nhân dẫn đến bà bầu bị nghén. Khi mang thai, cơ thể sản phụ sẽ sản sinh ra 1 lượng lớn progesterone gây giãn các cơ ở hệ tiêu hóa, khiến cho thức ăn trong dạ dày bị đẩy ngược lên thực quản gây ra buồn nôn.

Thêm vào đó, progesterone cũng làm tiêu hóa chậm hơn, gây ra chứng khó tiêu, chán ăn ở bà bầu.

Ngoài ra, một vài nguyên nhân khác cũng được cho là có thể dẫn đến tình trạng nghén khi có thai là:

– Thói quen ăn uống không qua học, thất thường, không đúng giờ

– Nhạy cảm với những thực phẩm có mùi.

– Do di truyền: Thai phụ có mẹ thường xuyên bị nghén khi có bầu thì rất dễ bị nghén.

Triệu chứng của cơn ốm nghén

Các triệu chứng của nghén khi mang thai có thể xuất hiện vào bất cứ thời điểm nào trong ngày, đặc biệt là khi có sự kích thích của mùi vị từ các loại thực phẩm như thịt sống, cá sống… thì mẹ bầu rất dễ có cảm giác buồn nôn, nôn. 

Việc nôn quá nhiều sẽ khiến cơ thể bạn bị mất nước gây mệt mỏi. Đồng thời, sự nhạy cảm vì mùi vị của thức ăn cũng khiến bạn ăn không ngon miệng, chán ăn.

Bên cạnh nôn, buồn nôn, mẹ bầu còn có thể thấy chóng mặt, hoa mắt, giảm cân do ăn uống không đầy đủ. Vì vậy, các mẹ bầu bị ốm nghén có thể thiếu tập trung vì không đủ năng lượng cần thiết.

Ốm nghén ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe mẹ bầu và thai nhi?

Một số nghiên cứu đã cho rằng, mẹ bầu bị nghén là một dấu hiệu tích cực cho thấy mẹ đang trải qua 1 thai kỳ khỏe mạnh. Nghén bầu không gây ảnh hưởng đến thai nhi, ngược lại, đây được cho là dấu hiệu cho thấy thai nhi trong bụng mẹ đang phát triển tốt.

Nghiên cứu của Tiến sĩ Stefanie N.Hinkle vào năm 2016 cho thấy, bà bầu bị nghén có tỷ lệ sảy thai thấp hơn từ 50 đến 70% so với những bà bầu không bị nghén. Nghiên cứu này đã tiến hành đánh giá những triệu chứng ở các tuần đầu tiên của thai kỳ ngay sau khi những dấu hiệu mang thai sớm xuất hiện. Nghiên cứu đã khẳng định rằng, có sự liên hệ mật thiết giữa nôn, buồn nôn với nguy cơ thai phụ bị sảy thai.

Tuy nhiên, các triệu chứng của ốm nghén chỉ xảy ra trong 1 khoảng thời gian nhất định. Nếu các triệu chứng nôn ói kéo dài và không được kiểm soát có thể khiến cho thai phụ sụt cân, mất nước trầm trọng, mất cân bằng điện giải,… Điều này sẽ gây ra những ảnh hưởng đến tâm lý, sức khỏe của sản phụ, dễ gây ra trầm cảm thai kỳ, gây đe dọa đến sức khỏe thai nhi.

Do đó, các chuyên gia khuyến cáo sản phụ nên đến cơ sở y tế ngay lập tức khi cơ thể xuất hiện các triệu chứng sau:

– Tim đập nhanh.

– Sụt cân nhanh.

– Sốt cao không hạ.

– Không ăn uống được gì và nôn liên tục.

– Ngất xỉu, choáng váng.

– Nước tiểu sẫm màu, tiểu lắt nhắt.

– Xuất huyết âm đạo.

– Đau đầu, đau bụng.

– Nôn ra máu.

Cách kiểm soát cơn nghén cho bà bầu

Tùy vào mức độ nghén của thai phụ mà sẽ có cách kiểm soát cơn nghén khác nhau. Thai phụ có thể điều chỉnh chế độ ăn uống, lối sống, sử dụng thuốc để giúp cải thiện tốt tình trạng, không gây ảnh hưởng đến công việc, sức khỏe, cuộc sống hàng ngày.

Thay đổi chế độ ăn uống giúp kiểm soát cơn nghén

– Những việc mẹ bầu nên làm:

+ Mẹ nên chia nhỏ 3 bữa ăn chính thành 5 đến 6 bữa ăn và mỗi bữa chỉ ăn vừa phải, không ăn quá no.

+ Ngậm kẹo gừng hoặc vị gừng sau mỗi bữa ăn sẽ giúp mẹ bầu dễ chịu hơn.

+ Hạn chế ăn các thức ăn có mùi tanh, mùi khó chịu.

+ Uống đủ 2-3 lít nước mỗi ngày: Bạn có thể lựa chọn nước chanh, nước hoa quả để giúp bạn dễ chịu hơn. Tuy nhiên nếu vẫn còn khó chịu thì bạn có thể ngậm ít đá viên.

+ Ăn một ít bánh quy hay hạt dinh dưỡng trước khi ra khỏi giường hay trước khi đánh răng để tránh việc dạ dày bị rỗng.

+ Bổ sung thêm các thực phẩm như thịt bò, trứng, rau củ, táo, chuối, bánh mỳ, thực phẩm giàu vitamin C…

+ Lựa chọn vitamin tổng hợp đúng cách: Sử dụng vitamin tổng hợp giúp mẹ bổ sung thêm dưỡng chất cần thiết cho con. Tuy nhiên, một số loại bổ bầu có mùi vị rất khó uống. Mẹ nên lựa chọn những thực phẩm bảo vệ bổ sung dạng viên nén, viên nang sẽ che giấu mùi vị tốt hơn.

Mẹ nên lựa chọn sắt hữu cơ thì sẽ ít mùi tanh, vị kim loại hơn. Bên cạnh đó cũng nên lựa chọn Omega 3 dạng triglycerid thay vì dạng ester. Bởi omega 3 dạng triglycerid sẽ ít tanh, dễ uống hơn, từ đó giúp hạn chế các vấn đề thai nghén.

– Những việc không nên làm để tránh nôn nghén nhiều hơn:

+ Không nên để bụng đói.

+ Tránh ăn đồ ăn nhiều chất béo, cay nóng, rượu bia… để không làm cho trình trạng nghén nặng hơn.

+ Không nằm ngay sau khi ăn.

==> Xem thêm: [CHUYÊN GIA TƯ VẤN] Bà bầu ăn gì để vào con, không vào mẹ?

Giải tỏa tâm lý

Giữ tinh thần thoải mái khi mang thai cũng là điều thiết cho các mẹ bầu. Việc nghỉ ngơi hợp lý, làm những việc mình thích sẽ giúp bạn tránh được mệt mỏi, trầm cảm do ốm nghén thai kỳ gây ra.

Tập luyện hợp lý

Bên cạnh giữ tinh thần thoải mái, chế độ dinh dưỡng khoa học thì luyện tập thể thao hợp lý cũng là cách giảm ốm nghén cho mẹ bầu hiệu quả. Các nghiên cứu đa cho thấy, việc luyện tập nhẹ nhàng không chỉ giúp tăng cường sức khỏe cho thai phụ mà còn giảm các triệu chứng ốm nghén của thai kỳ.

Thuốc hỗ trợ giảm ốm nghén

Nếu tình trạng nghén nặng, khiến bạn sụt cân, mất nước, rối loạn điện giải thì các bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định  Pyridoxin (vitamin B6) hoặc một số loại thuốc khác để giảm nôn nghén.

Trên đây là những vấn đề liên quan đến ốm nghén thai kỳ. Chúc mẹ bầu có thai kỳ khỏe mạnh, mẹ tròn con vuông.