Dấu hiệu thiếu ối khi mang thai và những lưu ý cho bà bầu

Thiếu ối ở mẹ bầu diễn ra lâu ngày có thể khiến thai nhi bị suy dinh dưỡng hay thậm chí là chết lưu. Việc nhận biết được dấu hiệu thiếu ối sớm sẽ giúp mẹ phòng tránh được những tình trạng trên. Cùng tìm hiểu dấu hiệu thiếu ối ở bà bầu trong bài viết dưới đây.

Vai trò của nước ối khi mang thai

Nước ối có chức năng quan trọng trong sự phát triển của bào thai. Đây là môi trường ở thể lỏng, nằm trong buồng ối của phụ nữ có thai. Vào ngày 12 đến 18 sau khi thụ thai, nước ối sẽ xuất hiện và được hình thành từ: màng ối, thai nhi và người mẹ.

Nước ối có khả năng tái tạo ra năng lượng. Do đó, loại chất này bên cạnh cung cấp dưỡng chất cho thai nhi thì còn giúp thai nhi tránh được sự chèn ép quá mức nếu co cơ tử cung (trường hợp thiểu ối), gây ảnh hưởng đến quá trình cung cấp máu nuôi bào thai thông qua mạch máu rốn. Ngoài ra, màng ối còn bảo vệ thai tránh được sự xâm nhập của vi sinh vật gây hại từ bên ngoài.

Hơn nữa, trong nước ối còn chứa cả tế bào của thai nhi nên các bác sĩ có thể sử dụng phương pháp chọc ối để chẩn đoán về hệ thống gen của thai, xác định tuổi thai thông qua việc xét nghiệm những thành phần khác trong nước ối.

Hiện tượng thiếu ối là gì?

Thiếu ối là tình trạng có quá ít nước ối bên trong màng ối. Lượng nước ối có thể được đánh giá thông qua các phương pháp như AFI hay đo độ sâu túi ối…

Nếu thai nhi ở tuần 32 đến 36, chỉ số AFI thấp hơn 5cm và thể tích nước ối ít hơn 500ml hoặc không có độ sâu từ 2 đến 3cm thì sẽ được chẩn đoán là thiếu ối. Thiếu nước ối có thể xảy ra vào bất cứ thời điểm nào nhưng sẽ gặp chủ yếu trong 3 tháng cuối của thai kỳ. Có khoảng 8% thai phụ có ít nước ối, trong đó có 4% là thiếu ối. Những bà bầu sinh muộn, thai nhi đã được 42 tuần tuổi cũng sẽ dễ thiếu ối do nước ối sau tuần 42 có khả năng giảm đi một nửa.

Thiếu ối có gây nguy hiểm gì không?

Thiếu ối khi mang thai có nguy hiểm không thì còn phụ thuộc vào thời điểm nước ối bị thiếu trong thai kỳ.

Nếu mẹ bị thiếu ối vào 3 tháng đầu thai kỳ thì nguy cơ sảy thai, thai chết lưu là rất lớn. Trường hợp thai nhi vẫn sống sót thì chức năng của phổi và sự phát triển sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Nếu mẹ bị thiếu ối vào 3 tháng cuối thai kỳ thì thai nhi có thể bị suy dinh dưỡng và có nguy cơ sinh non cao do suy thai. Bên cạnh đó, thiếu nước ối cũng có thể khiến ngôi thai bị ngược vì nước ối không đủ để thai nhi xoay ngôi và gây khó khăn cho quá trình sinh nở. Tuy nhiên, độ nguy hiểm khi thiếu nước ối trong 3 tháng cuối thai kỳ vẫn không quá lớn và mẹ chỉ cần theo dõi sức khỏe bản thân thường xuyên hay truyền nước để bổ sung ối.

Ngoài ra, bị thiếu ối ở giai đoạn cuối thai kỳ cũng dễ khiến mẹ bị vỡ ối sớm. Do đó, mẹ bầu cần theo dõi thường xuyên để tránh nguy cơ nhiễm trùng ối và tình trạng của thai nhi để kịp thời can thiệp xem có nên sinh sớm không.

Dấu hiệu thiếu ối mẹ nên biết

Bà bầu cũng có thể tự mình nhận biết được tình trạng thiếu ối thông qua một số biểu hiện như: 

Chu vi vòng bụng tăng chậm trong khi bạn đã cảm nhận về hoạt động của thai nhi rõ hơn trước, có lúc thai máy hay đạp có thể khiến bụng của mẹ bầu bị đau đáng kể. Điều này có thể là do hiệu ứng của thiếu nước ối. Do khi thai nhi hoạt động sẽ tác động lực trực tiếp đến thành tử cung và gây ra các cơn đau co thắt.

Khi khám thai, các chỉ số cho thấy đỉnh của tử cung nhô lên mà chu vi của vòng bụng nhỏ hơn so với tiêu chuẩn tương ứng của tuổi thai thì bác sĩ sẽ đề nghị mẹ siêu âm để đánh giá chính xác hơn về lượng nước ối.

Nguyên nhân khiến mẹ bầu bị thiếu ối

Nguyên nhân nước ối bị cạn thường gặp là:

Nguyên nhân từ phía người mẹ

– Người mẹ mắc các bệnh lý về gan, cao huyết áp, tiền sản giật làm ảnh hưởng đến chức năng của nhau thai và tái tạo nước ối. 

– Mẹ dùng một số thuốc như ức chế ACE, ức chế tổng hợp prostaglandin hay thuốc hóa trị ung thư…

 Nguyên nhân từ phía bào thai

– Bất thường về nhiễm sắc thể (NST) thai nhi: Nếu siêu âm thai thấy xuất hiện hình ảnh bất thường thì mẹ làm xét nghiệm NIPT hoặc chọc ối để xét nghiệm NST đồ.

– Chức năng tử cung, nhau suy giảm: Điều này sẽ khiến thai nhi chậm phát triển và kèm theo hiện tượng cạn ối, thiểu ối. 

– Dị tật bẩm sinh: Những bất thường hệ tiết niệu của thai nhi về thận (không có thận, bất sản thận, thận đa nang, nghịch sản thận, suy chức năng thận hoặc tắc nghẽn niệu quản…) cũng có thể gây ra thiếu ối.

– Thai phát triển chậm trong tử cung, thai trên 42 tuần, nhiễm trùng thai.            

Nguyên nhân từ phần phụ của thai

– Vỡ ối non, vỡ ối sớm, rỉ ối: Màng ối bị rách và nước ối bị thoát ra ngoài vì lý do nào đó dẫn đến việc thiểu ối. Thiếu ối do vỡ ối hay rỉ ối được chẩn đoán thông qua các dấu hiệu như nước ra âm đạo nhiều…

– Hội chứng truyền máu thai nhi khi mang song thai.

– Nhồi máu bánh rau.

Không rõ nguyên nhân: chiếm đến 30%.

Nếu thiếu ối trong 3 tháng đầu thì cần xác định nguyên nhân từ mẹ hay từ phía phôi thai. Từ đó có hướng điều trị nguyên nhân triệt để. Thông thường, nguyên nhân gây thiếu ối sẽ đến từ bệnh lý của người mẹ. Trường hợp cần thiết có thể phải chấm dứt thai kỳ.

Nếu có dấu hiệu thiếu ối 3 tháng giữa thai kỳ, mẹ cũng cần phải xác định chính xác được nguyên nhân. Ở thời kỳ này, nguyên nhân có thể là do thai nhi bị dị tật bẩm sinh nặng và cần chấm dứt thai ngay.

Nếu mẹ bị thiếu ối vào 3 tháng cuối thì cần phải thăm khám thường xuyên hơn. Trường hợp thiếu ối nặng, mẹ nên nằm viện theo dõi và truyền dịch để đảm bảo đủ nước ối cho con phát triển. Khi thai được 37 tuần, nếu các đánh giá về sức khỏe của hai mẹ con không đảm bảo thì có thể chấm dứt thai kỳ.

Xem thêm: [Giải đáp từ chuyên gia]: có bầu uống thuốc tây có sao không?

Cách tăng nước ối nhanh nhất cho bà bầu

Nếu mẹ bị thiếu ối, hãy áp dụng những biện pháp dưới đây để giúp tăng lượng nước ối:

Uống nhiều nước

Lời khuyên dành cho mẹ bầu khi bị thiếu ối là uống nhiều nước. Uống từ 2 đến 2,5 lít nước mỗi ngày là cách uống nước để vào ối mà mẹ nên thực hiện. Mẹ nên uống nước thường xuyên chứ không phải chờ đến khi khát mới uống.

Ăn trái cây nhiều nước

Bên cạnh nước lọc, mẹ có thể bổ sung thêm nước thông qua các loại trái cây, rau củ có chứa nhiều nước. Bao gồm: dưa hấu, dưa chuột, cà chua… đều có khả năng tăng ối cho mẹ.

Tăng cường chế độ dinh dưỡng

Trong suốt thai kỳ, việc mẹ ăn uống điều độ và đủ chất thì con sẽ được cung cấp đủ chất thông qua nước ối. Đặc biệt là trong 3 tháng cuối, thai nhi thường xuyên nuốt nước ối. Mẹ ăn uống đầy đủ không chỉ giúp con phát triển toàn diện mà còn giúp cho vị giác của con tốt hơn.

Hạn chế dùng thực phẩm làm mất nước

Có nhiều mẹ bầu thắc mắc rằng: “Bầu đi tiểu nhiều có ảnh hưởng đến nước ối không?” Câu trả lời là “có’. Những loại nước như cà phê, râu ngô…. rất lợi tiểu, sẽ làm cho mẹ bầu đi tiểu nhiều dẫn đến thiếu ối.

Luyện tập thể dục

Bên cạnh tăng cường sức khỏe, tập thể dục cũng giúp tăng cường tuần hoàn, điều này là rất tốt cho những bà bầu bị ít nước ối.

Chọn tư thế ngủ thích hợp

Việc có tư thế ngủ thích hợp cũng sẽ tạo điều kiện cho tuần hoàn tốt hơn và góp phần cải thiện nước ối.

Xem thêm: Cảnh báo dấu hiệu nguy hiểm khi mang thai mẹ cần đi khám ngay

Trên đây là những dấu hiệu thiếu ối và cách khắc phục khi bị thiếu ối. Chúc mẹ bầu có 1 thai kỳ khỏe mạnh. Liên hệ 18009229 để được tư vấn thêm sức khỏe thai kỳ.

Tài liệu tham khảo

Low Amniotic Fluid, Apollo clinic, truy cập ngày 28/4/2023