Một số lưu ý quan trọng khi hút đờm cho bé

Tình trạng trẻ bị đờm, khó thở khá phổ biến khiến nhiều bậc phụ huynh lo lắng.  Vậy có nên hút đờm cho bé không và khi hút đờm cho bé cần lưu ý gì, mời ba mẹ tìm hiểu bài viết dưới đây. 

Đờm là gì?

Đờm là chất nhầy được sản xuất trong đường hô hấp của cơ thể để bảo vệ niêm mạc họng và ngăn chặn các tác nhân gây kích ứng và nhiễm trùng. Đờm bao gồm nước, muối và các chất khác như mảnh vụn bụi, vi khuẩn, virus và tế bào bị tổn thương. Đối với trẻ nhỏ, đờm thường là dạng nhầy và dính, khiến bé cảm thấy khó thở và khó chịu.

Thường thì, đờm xuất hiện chủ yếu trong xoang mũi, cuối phổi, cây phế quản,… và gây tắc nghẽn đường thở, dẫn đến khó thở, thở khò khè. Đôi khi, trẻ sẽ có tình trạng chảy nước mũi nhiều hơn.

Có nhiều nguyên nhân gây ra sự tăng sản đờm ở trẻ nhỏ. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

• Cảm lạnh và viêm mũi: Các bệnh lý về đường hô hấp như cảm lạnh, viêm mũi và viêm họng có thể làm tăng sản lượng đờm ở trẻ nhỏ.
• Vi khuẩn và nhiễm trùng: Vi khuẩn và nhiễm trùng trong đường hô hấp cũng là nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng đờm nhiều ở trẻ nhỏ.
• Dị ứng: Một số tác nhân thường gây ra tình trạng dị ứng cho trẻ như lông thú cưng, phấn hoa, bụi bẩn hay khói thuốc lá thụ động có thể gây ra sự kích ứng trong đường hô hấp, dẫn đến tăng sản lượng đờm.

Có nên hút đờm cho trẻ không?

Đảm bảo sự thông thoáng của đường hô hấp và loại bỏ dịch đờm là một phần quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Khi đường thở bị tắc nghẽn và dịch đờm không được loại bỏ, có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng như khó thở và suy hô hấp, ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển và sức khỏe của trẻ. 

Do đó, hút đờm hay còn được gọi là hút mũi đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Việc lấy đờm cho bé giúp đảm bảo sự thông thoáng của đường thở và loại bỏ dịch đờm là vô cùng quan trọng để đảm bảo hô hấp hiệu quả và tránh những vấn đề nghiêm trọng về hô hấp.

Khi nào cha mẹ cần hút đờm cho bé?

Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, khả năng tự loại bỏ đờm và xì mũi chưa được hoàn thiện. Vì vậy, việc hút đờm là một phương pháp hữu ích để hỗ trợ trẻ trong việc loại bỏ dịch đờm và duy trì đường thở thông thoáng.

Tuy nhiên, việc hút đờm cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cần được áp dụng đúng thời điểm và trong những trường hợp cụ thể. Dưới đây là một số tình huống khi cha mẹ cần hút đờm cho bé:

• Trẻ dưới 2 tuổi bị tắc nghẽn mũi và sổ mũi mà không thể tự loại bỏ đờm hoặc xì mũi.
• Trẻ gặp khó khăn trong việc thở, thường xuyên thở khò khè và cần nhiều oxy đủ để duy trì chức năng hô hấp.
• Trẻ bị tắc nghẽn mũi do cảm lạnh, đi kèm với triệu chứng ho và đờm màu xanh, đặc và khó loại bỏ, hoặc do viêm mũi dị ứng gây tăng tiết đờm, hoặc do nhiễm khuẩn đường hô hấp trên.

Trong những trường hợp này, hút đờm giúp giảm tắc nghẽn đường hô hấp, cải thiện sự thông thoáng và giảm khó thở cho trẻ. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và hiệu quả, việc hút đờm nên được thực hiện dưới sự hướng dẫn và theo chỉ định của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế.

Nếu trẻ chỉ bị nghẹt mũi ở mức độ nhẹ, dịch nhầy không quá đặc, thay vì lựa chọn phương pháp hút mũi, cha mẹ có thể tiến hành rửa mũi cho bé bằng nước muối sinh lý theo các bước sau:

• Đặt trẻ nằm ngửa trên giường và đặt một chiếc khăn mỏng dưới đầu và cổ để thấm nước muối sinh lý trong quá trình rửa mũi cho bé.
• Nhỏ khoảng 1-2 giọt dung dịch nước muối sinh lý vào mũi của trẻ. Chờ vài phút để dung dịch làm loãng.
• Sử dụng khăn giấy hoặc tăm bông để vệ sinh nhẹ nhàng mũi của bé.
• Làm tương tự với mũi còn lại của bé.

Quy trình này có thể được lặp lại từ 2 đến 4 lần trong ngày cho đến khi bé không còn dịch ứ đọng bên trong mũi. Trong quá trình rửa mũi cho bé, cha mẹ cần chú ý tối đa và sử dụng khăn mềm để lau nhẹ nhàng nhằm tránh làm tổn thương niêm mạc mũi.

Nguyên tắc trước khi hút đờm cho bé mẹ cần đặc biệt lưu ý

Trước khi thực hiện quá trình hút đờm cho trẻ, có một số nguyên tắc cần được tuân thủ như sau:

Tham khảo ý kiến bác sĩ

Cha mẹ không nên tự ý hút đờm cho trẻ nếu không có chỉ định và sự đồng ý của bác sĩ.

Hạn chế lạm dụng việc rửa mũi, hút mũi

Theo chuyên gia y tế, việc vệ sinh rửa mũi cho trẻ chỉ nên thực hiện 2 – 3 lần/ ngày. Nhiều mẹ hễ thấy con bị sổ mũi, nhiều nước mũi, nghẹt mũi là lại đem nước muối sinh lý ra rửa để hút mũi cho trẻ. Việc làm này thực sự không nên, bởi vì thường xuyên thực hiện hút mũi và rửa mũi  khiến niêm mạc mũi của trẻ bị tổn thương, không những vậy nó còn ảnh hưởng kéo theo cả khứu giác và chức năng hô hấp của bé.

Không nên dùng miệng để hút mũi cho trẻ

Miệng chứa nhiều vi khuẩn, bao gồm cả vi khuẩn gây bệnh. Khi sử dụng miệng để hút mũi cho trẻ, vi khuẩn từ miệng của người lớn có thể lây truyền vào niêm mạc mũi của trẻ, gây nguy cơ nhiễm trùng và viêm nhiễm. Điều này đặc biệt nguy hiểm cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ với hệ miễn dịch chưa hoàn thiện.

Tránh hút đờm cho trẻ khi bé vừa ăn no

Cha mẹ không nên hút đờm cho trẻ ngay sau khi bé ăn no để tránh nguy cơ nôn trớ, rối loạn tiêu hóa và tạo khó chịu cho bé. Thay vào đó, hút đờm sau ít nhất 30 phút sau khi bé ăn để đảm bảo tiêu hóa và giảm áp lực trên dạ dày của bé.

Trong trường hợp bé đã được hút mũi liên tục trong vòng 3 ngày mà tình trạng nghẹt mũi không giảm, cha mẹ cần đưa bé đến bệnh viện để được khám bởi bác sĩ chuyên khoa. Có thể bé đang mắc các vấn đề nghiêm trọng hơn như viêm phế quản, viêm phổi và cần được chẩn đoán và điều trị đúng cách từ chuyên gia.

Cách hút đờm cho bé tại nhà sử dụng dụng cụ hút đờm chuyên dụng

Trước đây, nhiều mẹ thường sử dụng cách hút đờm cho trẻ sơ sinh bằng miệng khi bé bị sổ mũi hoặc nghẹt mũi. Tuy nhiên, cách thức này không được các chuyên gia khuyến khích vì nó có thể gây lây nhiễm vi khuẩn từ khoang miệng của người lớn sang cho bé.

Để hút đờm cho trẻ một cách an toàn và hiệu quả, hiện nay có nhiều loại dụng cụ chuyên dụng được phát triển. Các dụng cụ này có tính năng và cấu trúc khác nhau để đáp ứng nhu cầu của từng giai đoạn tuổi của trẻ và mức độ ngạt mũi.

Một số loại dụng cụ hút đờm phổ biến gồm:

• Dụng cụ hút đờm dạng bầu, dùng tay để tạo lực hút: Đây là loại dụng cụ đơn giản, có thiết kế bầu hút và được điều khiển bằng tay. 

• Dụng cụ hút đờm dạng chữ U, có bầu hút để tạo lực: Loại dụng cụ này có hình dạng chữ U, có bầu hút ở một đầu để tạo lực hút khi được đặt vào mũi của bé. Nó giúp lấy đi đờm và chất nhầy một cách hiệu quả mà không gây tổn thương cho niêm mạc mũi.

• Máy hút đờm sử dụng pin hoặc điện: Đây là loại dụng cụ hút đờm tự động, không cần sử dụng tay để tạo lực hút. Máy hút đờm hoạt động bằng pin hoặc nguồn điện và có các cấp độ hút điều chỉnh. Tuy giá thành của loại máy này cao hơn, nhưng nó đem lại sự tiện lợi và hiệu quả trong việc hút đờm cho trẻ. Lưu ý, mẹ hãy lựa chọn áp lực hút đờm cho trẻ sơ sinh nhẹ nhàng tránh gây tổn thương niêm mạc mũi của trẻ.

Quan trọng nhất, khi sử dụng bất kỳ dụng cụ nào để hút đờm cho bé, mẹ cần đảm bảo vệ sinh và làm sạch dụng cụ sau mỗi lần sử dụng để tránh lây nhiễm vi khuẩn và bảo đảm an toàn cho bé. 

Trong quá trình hút đờm cho bé cần lưu ý gì?

Trong quá trình hút đờm cho bé, có những điều mẹ cần lưu ý, đặc biệt khi hút đờm cho trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi. Dưới đây là những điểm cần chú ý:

Quan sát biểu hiện của bé

Trong quá trình hút đờm, hãy luôn quan sát các biểu hiện của bé như tình trạng hô hấp, sự thoải mái và tình trạng đờm có đang bị đẩy ngược lại vào trong do mẹ thao tác sai không. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy dừng lại và  tham khảo ý kiến ​​bác sĩ để được tư vấn, điều trị thích hợp.

Ngừng hút khi bé phản kháng

Nếu bé phản kháng hoặc tỏ ý không muốn mẹ thực hiện quá trình hút đờm, mẹ cần ngừng ngay việc hút. Điều này tránh cho bé bị sặc hoặc nôn trớ. Lắng nghe cơ thể bé và tạo điều kiện thoải mái cho bé trong quá trình điều trị.

Lựa chọn dụng cụ hút đờm phù hợp

Chọn dụng cụ hút đờm chuyên dụng như ống hút mũi, máy hút đờm hoặc bơm hút mũi dạng bầu. Trước khi sử dụng, hãy đảm bảo chọn loại dụng cụ phù hợp với lứa tuổi và sự thoải mái của bé.

Sử dụng máy hút đờm đúng chỉ định

Trong lĩnh vực y khoa, máy hút đờm không được khuyến nghị sử dụng cho trẻ có phản xạ sinh lý như ho hay tình trạng đờm ít và không đáng nghiêm trọng.Việc sử dụng máy hút đờm không đúng chỉ định có thể gây nguy hiểm cho trẻ.

Đặt đầu hút đúng vị trí

Đặt ống hút mũi vào mũi của bé một cách nhẹ nhàng và không đặt quá sâu. Điều này giúp tránh tổn thương niêm mạc mũi và đảm bảo hiệu quả hút đờm.

Thực hiện hút đờm từng bên mũi một

Khi hút đờm, tập trung vào một bên mũi của bé trước. Sau khi hoàn thành việc hút đờm từ một bên, chuyển sang bên mũi còn lại để đảm bảo làm sạch toàn bộ mũi.

Vệ sinh dụng cụ sau sử dụng khi hút xong một bên và cả sau khi hoàn thành

Sau khi hoàn thành việc hút đờm một bên mũi và ngay khi hoàn thành hút cả 2 bên, mẹ cần làm sạch dụng cụ để loại bỏ chất nhầy. Sử dụng nước nóng để tiệt trùng ống bơm và dùng khăn giấy sạch để lau khô phần đầu ống. Điều này đảm bảo vệ sinh và sẵn sàng cho lần hút đờm tiếp theo.

Như vậy, hút đờm cho bé là một hoạt động quan trọng để làm sạch đường hô hấp và giúp bé giảm khó thở. Bên cạnh đó mẹ nhớ cho bé uống đủ nước để giúp bé nhanh chóng hồi phục hơn. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào, cha mẹ vui lòng liên hệ theo số hotline 18009229 (miễn cước phí) để được các Dược sĩ chuyên môn tư vấn chi tiết hơn.

Tài liệu tham khảo

Tác giả Dan Brennan, MD (2023). How to Clean Your Baby’s Nose, webmd. Truy cập ngày 06/06/2023.