Cách xác định hội chứng ba giảm trong tràn dịch màng phổi 

Hội chứng ba giảm trong tràn dịch màng phổi đóng một vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán bệnh. Để giúp bạn hiểu rõ hơn về hội chứng này, cũng như nguyên nhân và cách điều trị, hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Hội chứng ba giảm trong tràn khí màng phổi là gì? 

Tràn dịch màng phổi là một tình trạng y học thường gặp, trong đó dịch tích tụ giữa hai lớp màng phổi. Hội chứng 3 giảm gồm rung thanh giảm, gõ đục và rì rào phế nang giảm – đều là những biểu hiện lâm sàng quan trọng giúp bác sĩ nhanh chóng nghi ngờ tới tình trạng tràn dịch màng phổi của bệnh nhân.

Giảm rung thanh: Dấu hiệu đầu tiên của hội chứng

Rung thanh chính là âm thanh sinh ra từ thanh quản khi ta nói chuyện. Đây là dấu hiệu quan trọng giúp chúng ta biết được tình trạng lưu thông không khí trong phổi.

Cách kiểm tra rung thanh:

• Bệnh nhân được yêu cầu ngồi thẳng, thở đều và nói từng số từ 1 đến 3.
• Bác sĩ sử dụng cả hai tay, đặt chúng lên ngực bệnh nhân ở vị trí tương ứng từ trên dưới, và từ trước ra sau.
• So sánh cảm giác rung thanh ở hai bên ngực.

Trong trường hợp tràn dịch màng phổi, âm thanh từ thanh quản bị cản trở bởi lớp dịch trong khoang màng phổi. Điều này cũng xảy ra khi bị bệnh nhân bị tràn khí màng phổi, dẫn đến việc giảm đáng kể rung thanh khi thực hiện khám lâm sàng.

Gõ đục – Dấu hiệu quan trọng

Khi gõ trên vùng có tràn dịch, âm thanh phản hồi sẽ khác so với âm thanh khi gõ trên vùng phổi bình thường. Tiếng gõ trở nên đục, mờ ám, không còn vang và trong như bình thường. Dấu hiệu này giúp xác định vị trí và mức độ tràn dịch trong màng phổi.

Cách thực hiện khám:

• Sử dụng ngón giữa của tay phải để gõ nhẹ lên lưng của tay trái, đã đặt trước trên ngực bệnh nhân.
• Gõ từ trên xuống dưới và từ trước ra sau, so sánh 2 bên.
• Tiếng gõ đục thường xuất hiện ở vị trí có dịch.

Vì dịch có xu hướng chảy về vùng thấp của ngực, gõ đục thường xuất hiện ở phần dưới của lồng ngực và có thể thay đổi tùy theo tư thế của bệnh nhân.

Rì rào phế nang và sự giảm đi

Khi nghe lồng ngực của bệnh nhân khỏe mạnh bằng ống nghe, bác sĩ có thể phát hiện tiếng rì rào phế nang – một âm thanh liên tục và êm dịu xuất phát từ việc không khí lưu thông trong phế nang. 

Tuy nhiên, khi có tràn dịch màng phổi, dịch này ngăn cản sự truyền âm, làm giảm hoặc mất hẳn tiếng rì rào phế nang.

Cách thực hiện khám:

• Sử dụng ống nghe đặt trên ngực bệnh nhân.
• Lắng nghe ở các vị trí khác nhau, so sánh giữa hai bên.
• Rì rào phế nang giảm hoặc mất tại vị trí có dịch.

Rì rào phế nang là âm thanh do không khí lưu thông trong phế nang phổi tạo ra. Khi có dịch tràn vào, tiếng rì rào này sẽ bị giảm đi hoặc mất hẳn. 

Dấu hiệu này giúp bác sĩ xác định mức độ tắc nghẽn của không khí, từ đó đánh giá tình trạng bệnh lý và ảnh hưởng của nó đến chức năng hô hấp của bệnh nhân.

Một số cách chẩn đoán cận lâm sàng tràn dịch màng phổi

Hội chứng ba giảm trong tràn dịch màng phổi là một trong những chỉ định lâm sàng quan trọng giúp bác sĩ nhanh chóng nghi ngờ và xác định bệnh lý này. Tuy nhiên, để chẩn đoán chính xác và đánh giá đầy đủ tình trạng bệnh nhân, việc kết hợp giữa lâm sàng và cận lâm sàng là vô cùng quan trọng.

Dưới đây là một số cách chẩn đoán tràn dịch màng phổi:

Chụp X-quang tràn dịch màng phổi 

Mô tả: Chụp X-quang là phương pháp đầu tiên và phổ biến nhất trong việc chẩn đoán tràn dịch màng phổi.

Đặc điểm trên hình ảnh: Tràn dịch thường xuất hiện như một vùng đen hơn so với phần còn lại của phổi và thường nằm ở phần dưới của lồng ngực. Trong trường hợp tràn dịch lớn, có thể thấy bóng dịch chiếm gần như toàn bộ một bên ngực.

Nhược điểm: Khó phát hiện tràn dịch nhỏ hoặc ở vị trí không tiêu biểu.

Siêu âm ngực tràn dịch màng phổi

Mô tả: Sử dụng sóng siêu âm để tạo ra hình ảnh của các cấu trúc trong lồng ngực.

Đặc điểm trên hình ảnh: Dịch trong màng phổi sẽ xuất hiện như những vùng đen, không phản xạ sóng siêu âm.

Ưu điểm: Có thể phát hiện tràn dịch nhỏ, đặc biệt hữu ích khi chụp X-quang không rõ ràng hoặc không thể thực hiện.

Nội soi tràn dịch màng phổi (thoracoscopy)

Mô tả: Một phương pháp nội soi trong đó dùng một ống nhỏ được chèn vào không gian màng phổi.

Đặc điểm: Cho phép bác sĩ xem trực tiếp bề mặt của màng phổi và lấy mẫu biểu mô nếu cần.

Ưu điểm: Có thể giúp chẩn đoán chính xác hơn trong trường hợp tràn dịch màng phổi do nguyên nhân khó xác định.

CT scan ngực tràn dịch màng phổi

 Mô tả: Sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh chi tiết của lồng ngực.

Đặc điểm trên hình ảnh: Tràn dịch sẽ xuất hiện như một vùng màu xám đậm, phân biệt rõ ràng với phổi và các cấu trúc khác.

Ưu điểm: Cung cấp hình ảnh chi tiết và chính xác, có thể phát hiện tràn dịch nhỏ hoặc những biến chứng liên quan.

Chẩn đoán tràn dịch màng phổi không chỉ dựa vào triệu chứng lâm sàng mà còn cần sự hỗ trợ của các phương pháp cận lâm sàng. Việc kết hợp giữa lâm sàng và cận lâm sàng giúp chẩn đoán chính xác, từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp và hiệu quả cho bệnh nhân.

Dù có nhiều phương pháp chẩn đoán hiện đại, việc nhận biết sớm các triệu chứng lâm sàng và đến gặp bác sĩ kịp thời vẫn là yếu tố quan trọng nhất giúp tăng cơ hội điều trị thành công và giảm thiểu biến chứng cho bệnh nhân.

Vì vậy, mọi người cần nâng cao nhận thức về bệnh lý tràn dịch màng phổi, đồng thời không nên chủ quan trước những triệu chứng bất thường và nên tìm đến sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa kịp thời.

Nếu bạn còn bất kỳ băn khoăn hay thắc mắc nào về bệnh lý trên, vui lòng liên hệ theo số hotline 18009229 (miễn cước phí) để được dược sĩ chuyên môn tư vấn chi tiết.

Tài liệu tham khảo

Tác giả Melinda Ratini (2023). What Is a Pleural Effusion?, webmd. Truy cập ngày 11/09/2023.